We verwachten dat elke professional makkelijk het woord neemt in een vergadering, tijdens een brainstorm of op een congres. Dan gaat het natuurlijk om de inhoud, om wát je zegt. Maar hóe je iets zegt, is minstens zo belangrijk.
Onze stem is een belangrijk communicatief instrument. We gebruiken die de hele dag in allerlei situaties: van een kennismakingsgesprek met een nieuwe business partner tot een vlijmscherpe onderhandeling. Gek genoeg zijn veel mensen onzeker over hun stem. Of ze hebben gewoon nog nooit geïnvesteerd in hun spreekstijl. Het mooie is dat iedereen kan leren om comfortabel en zelfverzekerd te spreken. Ook als je wat meer introvert bent en je liever de focus op de inhoud legt.
Met deze ‘vocale tools’, kun je met kleine aanpassingen een groot effect bewerkstelligen:
- Articulatie
Heb je moeite om boven een gesprek uit te komen? Een (te) zachte stem geeft een verlegen en bescheiden indruk. Voor de toehoorder lijkt het alsof hij of zij er niet echt toe doet. Het kan ook onzeker overkomen. De oplossing is niet om harder te praten. Met een stevige articulatie ben je direct beter te verstaan. Je spreekt preciezer, rustiger en gecontroleerder. Dat geeft je in veel situaties ook meer ‘presence’. - Adem
Een hoge ademhaling komt onzeker, zenuwachtig en ook gehaast of zelfs bang over. Dit leidt af van de inhoud. Met een rustige buikademhaling ga je vanzelf langzamer en rustiger praten. Je wordt er zelf ook rustiger van. Je komt daardoor zelfverzekerder over. Ook geeft het je de mogelijkheid om te variëren in hoogte en laagte. - Klemtoon
Met klemtonen geef je contrast aan je stem. Je laat horen waar je echt voor wilt gaan, geeft urgentie of juist enthousiasme. Vergeet ook niet om pauzes in te lassen. Zonder pauzes kom je onzeker over. Je lijkt bang te zijn dat je onderbroken wordt. Je kunt er bovendien van buiten adem raken en je publiek ook. Als je een pauze maakt na een zin, geeft dit je laatste woorden automatisch meer nadruk. Je geeft je publiek de mogelijkheid om jouw verhaal te verwerken. - Tempo
Ben jij een snelle prater, die soms ook nog woorden inslikt of spreek je eerder langzaam met veel pauzes? In gesprek met anderen of bij een presentatie wil je natuurlijk niet de aandacht verliezen. Als je erg snel praat, kun je gehaast overkomen of je wekt de indruk dat je iets onbelangrijks vertelt. Je wisselt dan waarschijnlijk ook minder af in toonhoogte en volume, waardoor je monotoner klinkt. Snel kan ook betekenen dat je overal van op de hoogte en bij betrokken bent. Hoe langzamer je spreekt, hoe meer waarde en betekenis er aan je woorden wordt toegekend. Door te navigeren tussen verschillende snelheden vind je jouw ideale tempo. - Tone of voice
Emotie in je stem? Jazeker! Een boodschap wordt rijker en interessanter als je die ‘inkleurt’ met tone of voice. Denk dan aan betrokkenheid, urgentie, stelligheid of aanmoediging. Maar hoe laat je dat concreet horen? Je hoeft niet continu met een heel lage stem te praten om daadkrachtiger over te komen. Het is vooral belangrijk dat de melodie aan het eind van de zin laag eindigt. Dit in tegenstelling tot eindigen met een hoge toon: daarmee laat je een onzekere indruk achter. Je klinkt dan vragend en twijfelend, alsof je zegt: ‘Ik weet het eigenlijk ook niet’.
Ze leefden nog lang en gelukkig
Een handig ezelsbruggetje om hiermee te oefenen is de zin waarmee elk sprookje eindigt: ze leefden nog lang en gelukkig. Toen je klein was zorgde die zin ervoor dat je met een gerust hart kon slapen na een spannend voorgelezen sprookje. Nu denk je misschien dat de woorden zorgden voor dat geruststellende gevoel, maar het is vooral de melodie van deze zin die zorgt voor geruststelling.
Probeer het zelf maar eens. Je hoort dan dat je toonhoogte bij het woord lang eerst omhoog gaat, om vervolgens bij het woord gelukkig laag te eindigen. De hoogte in de melodie zorgt voor verbinding en toegankelijkheid en de laagte zorgt voor zekerheid en betrouwbaarheid. Deze hoog-laagcombinatie zorgt ervoor dat wat je zegt voor waar aangenomen wordt. Met deze melodie zeg je op een vriendelijke en duidelijke manier: ‘ik weet waar ik het over heb’.
Deskundigen en experts passen deze melodie niet voor niets toe om zo hun publiek te overtuigen dat ze er echt verstand van hebben. Dus als jij anderen wilt overtuigen, gebruik dan deze overtuigende melodie. Een rustig spreektempo en het gebruik van pauzes maakt het geruststellende en overtuigende effect nog sterker.
Variatie
Het gaat dus niet alleen om wát je zegt, maar zeker ook om hóe je het zegt. Met de juiste stemklank komt je inhoudelijke boodschap beter tot zijn recht en wordt deze daarmee overtuigender. Variatie is daarbij dé manier om je stem effectief te gebruiken. Hoe je varieert, hangt af van de situatie en wie je tegenover je hebt. Houd daar rekening mee wanneer je deze tips toepast in je eigen stemgebruik. Bedenk wat je ermee wilt bereiken en houd dat doel voor ogen.
Meteen aan de slag
Veranderen in stemgebruik is iets waar je meteen mee aan de slag kunt. Door oefenen, aanpassen en bijschaven, zijn ingesleten gedragspatronen, omgangsvormen en manieren waarop je je stem gebruikt binnen no time aangepast.
Zeker met de hulp van een professionele stemcoach. In de e-course Zelfverzekerd Spreken leer je van niemand minder dan stemcoach Maria Punch hoe je wél comfortabel en vertrouwd wordt met je stem en spreekstijl. Maria is al tien jaar professioneel stemcoach en werkt als vaste trainer bij BNR Nieuwsradio.
Klik hier om de e-course te bekijken en je aan te melden.
